Khớp nối trục đóng vai trò then chốt như một “cầu nối” giữa các trục quay, đảm bảo sự vận hành trơn tru và hiệu quả của hàng loạt máy móc và thiết bị. Chúng hiện diện ở khắp mọi nơi, từ những chiếc xe hơi chúng ta lái hàng ngày đến các dây chuyền sản xuất công nghiệp quy mô lớn. Trong bài viết dưới đây, hãy cùng TECHNO tìm hiểu chi tiết về loại linh kiện cơ khí phổ biến này nhé.
I. Tìm hiểu về khớp nối trục
Khớp nối trục là một bộ phận cơ khí quan trọng, được sử dụng để kết nối hai trục với nhau, cho phép truyền momen xoắn và chuyển động quay từ trục dẫn động sang trục bị động. Khớp nối trục có vai trò then chốt trong việc đảm bảo hoạt động ổn định, hiệu quả và an toàn của hệ thống truyền động.
II. Công dụng của khớp nối trục
- Truyền momen xoắn: Chức năng chính của khớp nối trục là truyền momen xoắn từ trục này sang trục khác, đảm bảo hoạt động liên tục của máy móc và thiết bị.
- Bù trừ sai lệch: Khớp nối trục có khả năng bù trừ các sai lệch về góc, trục và khoảng cách giữa hai trục, giúp giảm thiểu ứng suất và ma sát lên các bộ phận khác.
- Giảm chấn: Một số loại khớp nối trục có khả năng hấp thụ rung động và va đập, bảo vệ hệ thống truyền động khỏi hư hỏng và tăng tuổi thọ.
- Bảo vệ quá tải: Khớp nối trục có thể được thiết kế để ngắt kết nối khi momen xoắn vượt quá giới hạn cho phép, ngăn ngừa hư hỏng cho động cơ và các bộ phận khác.
III. Phân loại và ứng dụng của từng loại
1. Khớp nối đối tiếp
Khớp nối đối tiếp, còn được gọi là khớp nối măng sông hay khớp nối kiểu ống, có cấu tạo đơn giản với một ống dày, lỗ ren và rãnh then để cố định trục. Thiết kế này giúp giữ trục ở trọng tâm, truyền momen xoắn từ trục dẫn động sang trục bị động một cách hiệu quả. Lỗ ren và rãnh then đảm bảo trục được cố định chắc chắn, không bị di chuyển hay trượt trong quá trình hoạt động. Ưu điểm của loại khớp nối này là dễ sản xuất do cấu tạo đơn giản, ít bộ phận.
Khớp nối đối tiếp thường được ứng dụng cho các hệ thống truyền động có yêu cầu độ đồng trục không cao và khả năng tải ở mức trung bình. Ví dụ, khớp nối đối tiếp thường được sử dụng trong các máy công cụ, máy bơm và hộp số.
2. Khớp nối đối tiếp chia đôi
Khớp nối đối tiếp chia đôi có thiết kế gồm hai nửa hình trụ khớp với trục. Các lỗ ren trên thân khớp nối cho phép kết nối hai nửa này với nhau bằng vít hoặc đinh tán. Điểm nổi bật của khớp nối đối tiếp chia đôi là khả năng tháo lắp dễ dàng mà không cần di chuyển trục, giúp tiết kiệm thời gian và công sức bảo trì.
Loại khớp nối này phù hợp cho các ứng dụng tải trọng từ trung bình đến nặng với tốc độ quay vừa phải. Nhờ khả năng tháo lắp thuận tiện, khớp nối đối tiếp chia đôi thường được sử dụng trong các hệ thống băng tải, máy nghiền.
3. Khớp nối mặt bít
Tương tự khớp nối đối tiếp, khớp nối mặt bít cũng có cấu tạo đơn giản, dễ sản xuất. Điểm khác biệt là hai mặt bít được gắn vào hai đầu ống, các lỗ ren trên mặt bích cho phép siết chặt chúng bằng bulong và đai ốc, cùng với rãnh then giúp cố định trục, ngăn chặn sự trượt trong quá trình vận hành. Khớp nối mặt bít được ứng dụng rộng rãi trong công nghiệp, đặc biệt là trong các hệ thống truyền động tải trọng lớn, yêu cầu độ tin cậy cao (Ví dụ: máy cán thép, tàu thủy)
4. Khớp nối mềm mặt bít
Khớp nối mềm mặt bít là phiên bản cải tiến của khớp nối mặt bít, với thêm vòng đệm cao su lót giữa các mặt bích và bulong. Vòng đệm cao su giúp tăng khả năng đàn hồi, hấp thụ rung động và chống sốc cho hệ thống.
Khớp nối mềm mặt bít phù hợp cho các ứng dụng có sai lệch nhỏ về góc hoặc trục. Khả năng giảm chấn của nó giúp bảo vệ thiết bị, giảm tiếng ồn, thường được sử dụng trong động cơ điện, máy móc với tải trọng trung bình.
5. Khớp nối bánh răng
Khớp nối bánh răng là một dạng khớp nối mặt bít cho phép điều chỉnh độ lệch góc. Với linh kiện này mặt bít và trục là các bộ phận riêng biệt, được lắp ghép với nhau. Phần moayơ bánh răng ăn khớp với vỏ bao bọc bên ngoài, tạo thành tỉ số truyền 1:1. Tuy nhiên, trong các trường hợp góc sai lệch nhỏ, khớp nối bánh răng thường bị giới hạn.
Với khả năng chịu tải trọng lớn và truyền momen xoắn cao, khớp nối bánh răng thường được sử dụng trong các ứng dụng công nghiệp nặng như máy xúc, máy ủi.
7. Khớp nối thủy lực
Khớp nối thủy lực hoạt động dựa trên nguyên lý truyền momen xoắn thông qua chất lỏng. Cấu tạo gồm hai bộ phận chính: bơm (dẫn động) và tuabin (bị động), mỗi bộ phận có cánh quạt bên trong. Khi trục dẫn động quay, lực li tâm đẩy chất lỏng từ bơm sang tuabin, làm quay trục bị động.
Khớp nối thủy lực hoạt động êm ái, không gây tiếng ồn, đảm bảo độ chính xác cao. Ứng dụng phổ biến trong các thiết bị yêu cầu độ ổn định, chẳng hạn như máy in, thiết bị y tế. Ngoài ra, khớp nối thủy lực còn được sử dụng như ly hợp tay trong hệ thống truyền động của xe hơi.
8. Khớp nối Rzeppa
Khớp nối Rzeppa, hay còn gọi là khớp CV (vận tốc không đổi), đảm bảo tốc độ quay của trục dẫn động và trục bị động luôn bằng nhau, ngay cả khi có góc lệch lớn. Khớp nối được bôi trơn bằng mỡ và bảo vệ bởi vỏ cao su. Khớp nối Rzeppa thường được sử dụng trong hệ thống dẫn động bánh xe của ô tô, xe máy, đặc biệt là các phương tiện có hệ thống treo độc lập.
9. Khớp nối trục cardan
Khớp nối trục cardan là một biết bị phổ biến được ứng dụng nhiều vào thực tế. Thiết bị này cho phép truyền momen xoắn giữa hai trục có góc lệch lớn. Đặc điểm của khớp nối này là tốc độ quay của trục bị động thay đổi theo góc lệch. Khớp nối trục cardan thường được sử dụng trong các máy móc có không gian hạn chế hoặc yêu cầu tính linh hoạt cao, ví dụ như xe tải, máy nông nghiệp.
IV. Các tiêu chí lựa chọn khớp nối trục
Việc lựa chọn khớp nối trục phù hợp đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo hiệu suất và tuổi thọ của hệ thống truyền động. Dưới đây là một số tiêu chí cần xem xét khi lựa chọn khớp nối trục:
- Kích thước: Đảm bảo kích thước lỗ lắp trục của khớp nối phải tương thích với đường kính của cả trục dẫn động và trục bị động. Việc lựa chọn kích thước phù hợp giúp đảm bảo khớp nối được lắp đặt chính xác và truyền momen xoắn hiệu quả.
- Mô-men xoắn: Khớp nối cần có khả năng truyền tải mô-men xoắn của hệ thống mà không bị quá tải hay hư hỏng.
- Tốc độ: Mỗi loại khớp nối trục được thiết kế cho một dải tốc độ hoạt động nhất định, hãy đảm bảo khớp nối phải phù hợp với tốc độ quay của hệ thống
- Loại và mức độ sai lệch: Hệ thống truyền động thường có sai lệch về góc, trục hoặc khoảng cách giữa hai trục. Cần xác định loại và mức độ sai lệch để lựa chọn khớp nối có khả năng bù đắp phù hợp, giúp giảm thiểu rung động và mài mòn.
- Điều kiện hoạt động: Cần xem xét các yếu tố như nhiệt độ, độ ẩm, bụi bẩn, và các yếu tố môi trường khác để lựa chọn loại khớp nối phù hợp.
- Khả năng bảo trì: Nên ưu tiên lựa chọn các loại khớp nối trục dễ dàng bảo trì, kiểm tra và thay thế khi cần thiết.
V. Một số lưu ý khi bảo trì và kiểm tra khớp nối trục
Bảo trì khớp nối trục đúng cách là yếu tố quan trọng để đảm bảo hiệu suất, kéo dài tuổi thọ và ngăn ngừa sự cố hư hỏng bất ngờ. Để khớp nối trục được hoạt động trơn tru, bạn cần chú ý một số điều sau đây:
- Lập lịch trình bảo trì định kỳ: Tuân thủ nghiêm ngặt lịch trình bảo trì định kỳ được khuyến nghị bởi nhà sản xuất. Tần suất bảo trì phụ thuộc vào loại khớp nối, điều kiện vận hành và môi trường làm việc.
- Kiểm tra trực quan: Thường xuyên kiểm tra bằng mắt thường để phát hiện các dấu hiệu hư hỏng như vết nứt, mòn, biến dạng, rò rỉ dầu mỡ, hoặc các dấu hiệu bất thường khác. Đặc biệt là các vị trí như: bulong, đai ốc, vòng đệm, trục,…
- Bôi trơn: Sử dụng đúng loại dầu mỡ bôi trơn được khuyến nghị bởi nhà sản xuất. Bôi trơn đầy đủ và đúng định kỳ giúp giảm ma sát, mài mòn và nhiệt độ hoạt động.
VI. Địa chỉ mua khớp nối trục uy tín
Để đảm bảo chất lượng và hiệu quả hoạt động của khớp nối trục, bạn nên lựa chọn các nhà cung cấp uy tín, có kinh nghiệm và sản phẩm chính hãng. TECHNO Vietnam là một gợi ý đáng cân nhắc với những ưu điểm sau:
- Kinh nghiệm lâu năm: TECHNO Vietnam (TVI) được thành lập từ năm 2009, là nhà cung cấp thiết bị công nghiệp uy tín với kinh nghiệm trong lĩnh vực đo lường, tự động hóa và cung cấp các giải pháp công nghiệp.
- Sản phẩm đa dạng: TECHNO Vietnam cung cấp đa dạng các loại khớp nối trục với chủng loại, kích thước và thương hiệu phong phú, đáp ứng nhu cầu của nhiều ứng dụng khác nhau.
- Chất lượng đảm bảo: TECHNO Vietnam cam kết cung cấp sản phẩm chính hãng, chất lượng cao, đạt tiêu chuẩn quốc tế.
- Dịch vụ chuyên nghiệp: Với đội ngũ kỹ sư giàu kinh nghiệm, TECHNO Vietnam cung cấp dịch vụ tư vấn kỹ thuật chuyên nghiệp, hỗ trợ khách hàng lựa chọn sản phẩm phù hợp và giải đáp các thắc mắc kỹ thuật.
- Hậu mãi chu đáo: TECHNO Vietnam cung cấp dịch vụ hậu mãi tận tâm, bao gồm bảo hành, bảo trì và hỗ trợ kỹ thuật sau bán hàng.
Trên đây là một số thông tin về khớp nối trục, công dụng cũng như phân loại chúng. Hy vọng những chia sẻ vừa rồi của TECHNO sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện nhất về loại linh kiện cơ khí phổ biến này. Liên hệ ngay tới số hotline của TECHNO để được hỗ trợ tư vấn nhé.
