Tụ điện là một linh kiện quen thuộc được sử dụng nhiều trong các mạch điện, điện tử. Để đảm bảo an toàn trong quá trình vận hành và sử dụng, nắm được cách đo tụ điện bằng đồng hồ vạn năng là rất quan trọng. Dưới đây TECHNO sẽ mang đến cho bạn 3 cách sử dụng đồng hồ vạn năng để kiểm tra tụ điện chuẩn xác nhất.
I. Tụ điện là gì?
Tụ điện (ký hiệu: C) là một linh kiện điện tử thụ động có khả năng lưu trữ năng lượng điện dưới dạng điện trường. Cấu tạo cơ bản của tụ điện gồm hai bản cực dẫn điện được ngăn cách bởi một lớp điện môi cách điện.
Khi có điện áp đặt vào hai bản cực, các electron sẽ tích tụ trên một bản cực và tạo ra điện trường giữa hai bản cực. Năng lượng điện được lưu trữ trong tụ điện tỷ lệ thuận với điện dung của tụ và bình phương điện áp đặt vào.
II. Vì sao cần đo và kiểm tra tụ điện?
Tụ điện, giống như bất kỳ linh kiện điện tử nào khác, có thể bị hỏng hoặc xuống cấp theo thời gian và sử dụng. Việc đo và kiểm tra tụ điện định kỳ giúp:
- Phát hiện sớm các hư hỏng: Như rò rỉ điện, giảm điện dung, hoặc đoản mạch. Điều này giúp ngăn ngừa các sự cố nghiêm trọng hơn trong mạch điện.
- Đảm bảo hoạt động ổn định: Của mạch điện, đặc biệt là trong các ứng dụng đòi hỏi độ chính xác cao.
- Kéo dài tuổi thọ: Của tụ điện và các thiết bị điện tử khác trong mạch.
- Tiết kiệm chi phí: Bằng cách phát hiện và thay thế tụ điện bị hỏng trước khi chúng gây ra hư hỏng cho các linh kiện khác.
III. Cách đo tụ điện bằng đồng hồ vạn năng chi tiết
Đồng hồ vạn năng là một công cụ phổ biến để đo và kiểm tra tụ điện, tránh những rủi ro xảy ra trong quá trình hoạt động. Dưới đây là 3 cách đo tụ điện bằng đồng hồ vạn năng:
1. Cách đo tụ điện bằng đồng hồ vạn năng kim
Cách đo tụ điện bằng đồng hồ vạn năng dạng kim không quá phức tạp, bạn chỉ cần thực hiện theo 4 bước đơn giản như sau:
Bước 1: Xả tụ điện bằng cách nối tắt hai đầu tụ với một điện trở.
Bước 2: Chuyển đồng hồ vạn năng sang chế độ đo điện trở (Ohm) để đo dòng điện trong tụ.
Bước 3: Chạm hai que đo vào hai cực của tụ điện.
Bước 4: Quan sát kim đồng hồ và đọc kết quả dựa trên 3 trường hợp sau:
○ Nếu kim đồng hồ lệch về 0 rồi từ từ trở về vô cực, tụ điện hoạt động tốt.
○ Nếu kim không lệch hoặc lệch về 0 và dừng lại, tụ điện bị đoản mạch.
○ Nếu kim không di chuyển, tụ điện bị hở mạch.
2. Cách kiểm tra tụ điện bằng đồng hồ vạn năng hiển thị số
Cách đo tụ điện bằng đồng hồ vạn năng hiển thị số cũng tương tự, bạn hãy thực hiện chính xác 5 bước dưới đây:
Bước 1: Xả tụ điện bằng cách nối tắt 2 đầu tụ với 1 điện trở, đảm bảo sự an toàn cho người đo.
Bước 2: Chuyển đồng hồ vạn năng sang chế độ đo điện trở (Ohm) với thang đo 1000 Ohm để đo tụ điện
Bước 3: Chạm hai que đo vào hai cực của tụ điện.
Bước 4: Đổi que đo và vặn đồng hồ vạn năng về điện trở (Ohm) với thang đo 1000 Ohm và tiếp tục đo.
Bước 5: Quan sát màn hình hiển thị và đọc kết quả trên màn hình ứng với 3 trường hợp sau:
○ Nếu giá trị điện trở tăng dần đến vô cực (OL), tụ điện hoạt động tốt.
○ Nếu giá trị điện trở hiển thị rất thấp hoặc bằng 0, tụ điện bị đoản mạch.
○ Nếu giá trị điện trở không thay đổi và rất cao, tụ điện bị hở mạch.
3. Cách đo tụ điện bằng đồng hồ vạn năng với chế độ điện dung
Một số đồng hồ vạn năng hiện đại có chế độ đo điện dung (ký hiệu F), với những thiết bị này bạn có thể sử dụng cách đo tụ điện bằng đồng hồ vạn năng với chế độ điện dung chỉ với 4 bước cơ bản như sau:
Bước 1: Xả tụ điện và tháo tụ điện ra khỏi bảng mạch.
Bước 2: Chuyển đồng hồ vạn năng sang chế độ đo điện dung (F) với thang đo phù hợp.
Bước 3: Chạm hai que đo vào hai cực của tụ điện.
Bước 4: Đọc giá trị điện dung hiển thị trên màn hình. So sánh giá trị này với giá trị điện dung danh định của tụ để đánh giá tình trạng của tụ.
○ Nếu giá trị đo được tương đương với giá trị danh định thì tụ điện hoạt động tốt.
○ Nếu giá trị đo được hiển thị chênh lệch nhiều hoặc không hiển thị thì tụ điện đã bị hỏng.
IV. Lưu ý khi sử dụng đồng hồ vạn năng đo tụ điện
Để đảm bảo an toàn và kết quả chính xác khi thực hiện cách đo tụ điện bằng đồng hồ vạn năng, bạn cần tuân thủ các lưu ý sau:
- Giá trị đo sai lệch: Nếu bạn thấy giá trị đo sai lệch, nguyên nhân có thể do lỗi của đồng hồ vạn năng, sai cách sử dụng, tụ điện hỏng, hoặc ảnh hưởng của nhiệt độ và độ ẩm. Hãy thử sử dụng một đồng hồ vạn năng khác hoặc thay thế tụ điện để khắc phục.
- Xả tụ điện trước khi kiểm tra: Đảm bảo tụ đã được xả trước khi kiểm tra để tránh nguy cơ điện giật hoặc hư hỏng thiết bị.
- Chọn chế độ kiểm tra chính xác: Lựa chọn chế độ đo điện trở hoặc chế độ đo điện dung phù hợp với loại đồng hồ vạn năng và mục đích kiểm tra.
- Ngắt kết nối tụ điện: Ngắt kết nối từ mạch đến tụ điện nếu có thể để tránh ảnh hưởng của các linh kiện khác đến kết quả đo.
- Đọc kết quả chính xác: Đọc kỹ kết quả đo và đảm bảo hiểu rõ đơn vị của kết quả (μF hoặc pF).
- Kiểm tra cả hai chiều (nếu có): Nếu tụ điện có cực tính, hãy kiểm tra cả hai chiều của tụ để đảm bảo độ chính xác.
V. Một số loại đồng hồ vạn năng đo tụ điện thông dụng
1. Đồng hồ vạn năng Yokogawa TY700
TY700 là thiết bị đồng hồ vạn năng đến từ nhà Yokogawa, một thương hiệu nổi tiếng tại Nhật Bản. Đây là loại đồng hồ vạn năng kỹ thuật số được đánh giá sở hữu chất lượng cao với nhiều tính năng tiên tiến, bao gồm: đo điện dung, đo tần số, đo nhiệt độ, và kiểm tra diode.
Yokogawa TY700 giúp đo tụ điện từ 5nF đến 50mF, sai số nhỏ nhất trong khoảng 1+5*1 ở 5nF, 50nF, 500nF, 5µF, 50µF. Dòng sản phẩm này có độ chính xác cao, độ bền tốt, và dễ sử dụng, phù hợp cho cả kỹ sư điện tử chuyên nghiệp và người dùng gia đình.
2. Đồng hồ vạn năng Kyoritsu 1009
Cũng giống như Yokogawa, Kyoritsu là một thương hiệu nổi tiếng tại xứ sở mặt trời mọc, Nhật Bản. Kyoritsu 1009 là một đồng hồ vạn năng kỹ thuật số nhỏ gọn và tiện dụng, phù hợp cho các ứng dụng cơ bản như đo điện áp, dòng điện, điện trở, và kiểm tra diode.
Kyoritsu 1009 giúp đo tụ điện 40/400nF/4/40/100µF , sai số nhỏ nhất trong khoảng ±2.5%rdg ± 5dgt. Thiết bị có giá thành phải chăng, độ bền cao, và dễ sử dụng, là lựa chọn phổ biến cho sinh viên, kỹ thuật viên, và người dùng gia đình.
Trên đây là một số thông tin về cách đo tụ điện bằng đồng hồ vạn năng, hy vọng những chia sẻ vừa rồi của chúng tôi sẽ trở nên hữu ích với bạn. Liên hệ ngay với TECHNO để nhận tư vấn và hỗ trợ đặt hàng tận tình nhé.
